T
t-test: More correctly designated Students T-test. A test involving the comparison of equality of standardized sample means of two normal distributions where populations variances are not known.
ΕΛΕΓΧΟΣ-Τ: Μέθοδος γνωστή και ως δοκιμή Τ του Student. Δοκιμή που επιτρέπει να διαπιστωθεί η ισότητα δύο τυποποιημένων δειγματικών μέσων που ακολουθούν κανονικές κατανομές, όταν οι διασπορές των αντίστοιχων πληθυσμών δεν είναι γνωστές.
teste t : Mais correctamente designado por teste t-student. Um teste que envolve a comparação da igualdade de médias de amostras estandardizadas de duas distribuições normais onde a variância da população não é conhecida.
taxon: A taxonomic group of any rank, including all the subordinate groups; any group of organisms, populations, or taxa considered to be sufficiently distinct from other such groups to be treated as a separate unit.
ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ, ΤΑΞΟΝ: Ταξινομική ομάδα οποιασδήποτε βαθμίδας, που περιλαμβάνει όλες τις υφιστάμενες ομάδες. Κάθε ομάδα οργανισμών, πληθυσμών ή τάξων που είναι επαρκώς διακριτή από άλλες τέτοιες ομάδες ώστε να αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστή ενότητα.
táxon: Um grupo taxonómico de qualquer classe, incluindo todos os grupos subordinados; qualquer grupo de organismos, populações ou grupo taxonómico suficientemente distinto de outros grupos semelhantes para serem tratado como uma unidade separada.
taxonomic distance: An expression of the relationship between individuals or taxa in terms of multidimensional space, where each dimension represents a character, based on quantitative estimates of dissimilarity.
ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ: Εκφραση της σχέσης μεταξύ ατόμων ή τάξων σε όρους πολυδιάστατου χώρου, όπου κάθε διάσταση αναπαριστά ένα χαρακτηριστικό. Η ταξινομική απόσταση προκύπτει από την ποσοτική εκτίμηση της ανομοιότητας μεταξύ των ατόμων ή των τάξεων.
distância taxonómica : Uma expressão do relacionamento entre indivíduos ou grupo taxonómico em termos de espaço multidimensional, onde cada dimensão representa uma característica, baseada em estimativas quantitativas de dissimilaridade.
TBT: Tri-butyltin. A chemical compound found in certain antifouling agents. Known to cause imposex in molluscs.
TBT: ΤRI-BUTYLTIN.Χημική ένωση που βρίσκεται σε μερικές ενώσεις - μοράβια. Είναι γνωστό ότι προκαλεί δυσφυλετισμό στα μαλάκια.
TBT: TRIBUTIL-ESTANHO. Um composto químico encontrado em certos agentes anti-incrustantes. Conhecido po causar imposex nos moluscos.
temperature: Temperature is the quantitative statement concerning heat. The only temperature scale with an absolute basis in nature is the Thermodynamic Kelvin Temperature Scale (TKTS), which is based on functions that can be deduced directly from the first and second laws of thermodynamics. Since the lower limit of the TKTS is absolute zero, and since it is linear by definition, only one non-zero reference point is required to establish its slope. The reference point of 00C was chosen because i
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑ: Μέγεθος που εκφράζει την ένταση της θερμότητας. Η μόνη θερμοκρασιακή κλίμακα με απόλυτη φυσική βάση είναι η Θερμοδυναμική Θερμοκρασιακή Κλίμακα Kelvin (TKTS), η οποία βασίζεται σε φαινόμενα που βασίζονται απευθείας στον πρώτο και στον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής. Επειδή το κατώτερο όριο της κλίμακας Κelvin είναι το απόλυτο μηδέν και επειδή η κλίμακα είναι εξ ορισμού γραμμική , απαιτείται ένα μόνο μη-μηδενικό σημείο αναφοράς ώστε να προσδιοριστθεί η κλίση της. Το σημείο αναφοράς τω
temperatura : Temperatura é a expressão quantitativa do calor. A única escala de temperatura com uma base absoluta na natureza é a Escala Termodinâmica de Temperatura de Kelvin ( ETTK ), a qual é baseada em funções que podem ser deduzidas directamente da primeira e segunda leis da termodinâmica. Dado que o limite mais baixo da ETTK é o zero absoluto e dado que é linear por definição, é apenas necessário um ponto de referência não-zero para estabelecer o seu declive. O ponto de referência de 00C foi
thermal pollution: The raising of temperature in ecosystems caused by water discharges higher in temperature than the recipient waters.
Θερμική ρύπανση : Η άνοδος της θερμοκρασίας στα οικοσυστήματα που προκαλείται από την έκχυση νερού με θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτή του περιβάλλοντος.
poluição termal: O aumento de temperatura nos ecosistemas causada por descargas de águas mais quentes do que as águas receptoras.
temperature coefficient: Q10. The quantitative increase or decrease in metabolic rate for each 100C increase or decrease in body (environmental) temperature.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ: Q10. Ποσοτική αύξηση ή μείωση του μεταβολικού ρυθμού όταν η αύξηση ή μείωση της θερμοκρασίας του σώματος (ή του περιβάλλοντος) είναι 100C.
coeficiente de temperatura : Q10. O aumento ou diminuição quantitativo da taxa metabólica por cada 100C de aumento ou diminuição na temperatura do corpo (ambiental).
temperature shock: Physiological stress induced by sudden or rapid changes in temperature, defined by some as any change greater than 30C per hour.
ΘΕΡΜIΚΟ ΣΟΚ (ΘΕΡΜΟΠΛΗΞIΑ): Φυσιολογική ένταση που προέρχεται από ξαφνικές ή γρήγορες αλλαγές θερμοκρασίας και που ορίζεται από ορισμένους ως αλλαγή μεγαλύτερη από 30C ανά ώρα.
choque térmico : Stress fisiológico induzido por alterações repentinas ou rápidas de temperatura, definida por alguns como qualquer alteração superior a 30C por hora.
thermal stratification: The division of a water body into layers of different temperature and density, owing to the development of a thermocline. The transitional layer can be very narrow, especially in small freshwater lakes and deep aquacultural ponds where thermal stratification often remains stable only during summer stagnation. Alternatively, the layers can be relatively extended, as is often the case in oceanic systems.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑΚΗ ΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ: Ο σχηματισμός σε ένα υδατικό σύστημα επάλληλων στρώματων διαφορετικής θερμοκρασίας και πυκνότητας (ανάπτυξη θερμοκλινικούς βλ.λ.). Το μεταβατικό στρώμα ενδέχεται να είναι πολύ λεπτό όπως σε μικρές λίμνες ή βαθειές δεξαμενές υδατοκαλλιέργειας, όπου η θερμοκρασιακή στρωμάτωση συχνά παραμένει σταθερή μόνο κατά την διάρκεια της θερινής στασιμότητας ή πολύ εκτεταμένο όπως συχνά παρατηρείται σε ωκεάνεια συστήματα.
estratificação termal : A divisão de uma massa de água em camadas de diferente temperatura e densidade, devido ao desenvolvimento de uma termoclina (q.v.). A camada de transição pode ser muito estreita, especialmente em pequenos lagos de água doce e tanques de aquacultura fundos onde a estratificação térmica se mantém, frequentemente, estável apenas durante a estagnação de verão. Em alternativa, as camadas podem ser relativamente prolongadas, como é muitas vezes o caso nos sistemas oceânicos.
temperate zone: Region from 23.50 N and S of the equator to the respective polar region areas, having distinct seasons.
ΕΥΚΡΑΤΗ ΖΩΝΗ: Περιοχή από γεωγραφικό πλάτος 23.50 Βόρεια και Νότια του ισημερινού έως τις αντίστοιχες πολικές περιοχές. Το κλίμα στην εύκρατη ζώνη χαρακτηρίζεται από διάκριση σε εποχές.
zona temperada : Região entre os 23,50 N e S do Equador até às respectivas zonas polares, que têm estações diferentes.
thermocline: The zone of rapid temperature change in a thermally-stratified body of water, the layer of water (horizontal temperature discontinuity layer) between the warm upper layer (cf. epilimnion in freshwater) and the cool bottom layer. The principal thermocline in deep lakes and oceans are either seasonal, due to heating of the surface water in summer, or permanent.
ΘΕΡΜΟΚΛIΝΕΣ: Η ζώνη απότομης αλλαγής της θερμοκρασίας σένα θερμικά στρωματοποιημένο όγκο νερού. Το στρώμα νερού (στρώμα οριζόντιας θερμοκρασιακής ασυνέχειας) μεταξύ του ανώτερου θερμού στρώματος (βλ. επιλίμνιο των γλυκών νερών) και του κατώτερου ψυχρού στρώματος (βλ. υπολίμνιο των γλυκών νερών). Τα κυριότερα θερμοκλινή στις βαθειές λίμνες και τους ωκεανούς είναι είτε εποχιακά, οφειλόμενα στην θέρμανση των επιφανειακών νερών το καλοκαίρι, είτε μόνιμα.
termoclina : A zona de mudança rápida de temperatura numa massa de água termicamente estratificada (camada de temperatura horizontal descontínua) entre a camada superior quente (cf. epilímnico na água doce) e a camada fria do fundo (cf. hipolímnico na água doce) . As termoclinas mais importantes nos lagos profundos e oceanos são ou sasonais, devido ao aquecimento da superfície da água no verão, ou permanentes.
testosterone: The major androgenic hormone that is produced in the vertebrate testis under the control of pituitary gonadotropic hormones. The steroid hormone controls primary and secondary sexual characters and in some cases reproductive behaviour. the testosterone precursor keto-testosterone (androsterone) is administered to fish, usually by means of diet, in order to affect growth and sexual maturation rates (e.g. in Red drum Sciaenops ocellatus). Stocks of Tilapia aurea are produced by treating newly-hat
ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ: Η κύρια ανδρογόνος ορμόνη που παράγεται στους όρχεις των σπονδυλωτών υπό τον έλεγχο της γοναδοτροπικών (βλ.λ) ορμονών της υπόφυσης. Η στεροειδής αυτή ορμόνη ελέγχει τα πρωτογενή και δευτερογενή φυλετικά χαρακτηριστικά και σε μερικές περιπτώσεις την αναπαραγωγική συμπεριφορά. Ο πρόδρομος της τεστοστερόνης, η κετο-τεστοστερόνη (ανδροστερόνη) χορηγείται στα ψάρια, συνήθως μέσω της τροφής, ώστε να επηρεάσει τους ρυθμούς της αύξησης και της φυλετικής ωρίμανσης (π.χ. στο Στικτομυλοκόπι Sciaenops oce
testosterona : A hormona androgénica mais importante produzida nos testículos dos vertebrados sob controlo das hormonas pituitárias gonadotrópicas. A hormona esteróide controla as características sexuais primárias e secundárias e nalguns casos o comportamento reprodutivo. O precursor da testosterona, a ceto-testosterona (androesterona) é administrado aos peixes, normalmente através da alimentação, de modo a afectar as taxas de crescimento e maturidade sexual (e.g. nos corvinão-de-pintas Sciaenops ocellatus). O
Tethys: The epicontinental sea separating Laurasia from Gondwanaland following the breakup of Pangaea in the Mesozoic.
Τέθυς: Η πανθάλασσα που χώριζε την Λαυρασία από την Γκοντβάνα μετά την διάσπαση της Πανγαίας την Μεσοζωική περίοδο.
Tethys: Mar epicontinental que separa a Laurasia da Gondwanaland a seguir à desintegração de Pangea no Mesozoic.
thigmotaxis: A directed response of a motile organism to a continuous contact with a solid surface; stereotaxis.
ΘIΓΜΟΤΑΚΤIΣΜΟΣ: Κατευθυνόμενη απόκριση ενός κινητού οργανισμού προς συνεχή επαφή με μια στερεά επιφάνεια. Στερεόταξη.
estereotaxia : Uma resposta directa de um organismo móvel a um contacto contínuo com uma superfície sólida.
thiobios: Those organisms inhabiting anaerobic sulphur-rich deposits.
Θειόβιος : Οι οργανισμοί που κατοικούν σε αναερόβιο περιβάλλον, πλούσιο σε θείο.
tiobios: Organismos que vivem em depósitos anaeróbicos ricos em enxôfre.
tidal current cycle: The period from one high water to the next.
Παλιρροιακός κύκλος ρεύματος : Η περίοδος μεταξύ δυο διαδοχικών πλημμυρίδων.
ciclo da corrente de maré : O período que vai de uma preia-mar à seguinte.
tidal day: The period between two consecutive high waters at a given place, averaging 24 h 51 min (24.84 h).
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΗ ΗΜΕΡΑ: Η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών πλημμών σ έναν δεδομένο τόπο, κατά μέσον όρο 24 h 51 min (24.84 h).
dia de marés : O período entre duas preia-mares consecutivas num dado local, em média tem 24 h 51 m (24.84 h).
tidal current day: The period between two consecutive high waters at a given place.
Παλιρροιακή ημέρα ρεύματος : Η περίοδος μεταξύ δυο διαδοχικών πλημμυρίδων σε μια δεδομένη περιοχή.
corrente de maré diária: O período entre duas preia-mares consecutivas num dado local.
tidal flat: An extensive flat tract of land alternately covered and uncovered by the tide, and comprising mostly unconsolidated mud and sand.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΗ ΖΩΝΗ: Εκτεταμένη πεδινή χερσαία έκταση που εναλλάξ καλύπτεται και αποκαλύπτεται από την παλίρροια και αποτελείται κυρίως από χαλαρή λάσπη και άμμο.
planície de maré : Uma vasta área de terra plana, constituida basicamente por lama e areia não consolidada, alternadamente coberta e descoberta pela maré.
tide cycle: The duration of a given tidal sequence, for example, a lunar month or a tidal day.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ : Η διάρκεια μιας δεδομένης παλιρροιακής ακολουθίας, για παράδειγμα ένας σεληνιακός μήνας ή μια παλιρροιακή ημέρα.
ciclo de maré : A duração de uma dada sequência de marés, por exemplo, um mês lunar ou um dia de marés.
cotidal line: The line that delimits the area covered by the tide at any given time.
Παλιρροιακή γραμμή : Η γραμμή που οριοθετεί την περιοχή η οποία καλύπτεται από την παλίρροια σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή.
linha de maré : A linha que delimita a área coberta pela maré num dado momento.
tidal range: The difference in height between consecutive high and low waters. The mean range is the difference in height between mean high water and mean low water. The great diurnal range or diurnal range is the difference in height between mean higher high water and mean lower low water. Where the type of tide is diurnal the mean range is the same as the diurnal range.
ΕΥΡΟΣ ΠΑΛIΡΡΟIΑΣ: Η διαφορά ύψους μεταξύ πλήμμης και ρηχίας. Το μέσο εύρος είναι η διαφορά ύψους μεταξύ μέσης πλήμμης και μέσης ρηχίας. Το ημερήσιο εύρος είναι η διαφορά ύψους μεταξύ μέσης ανωτέρας πλήμμης και μέσης κατωτέρας ρηχίας. Οπου η παλίρροια είναι ημερήσιου τύπου, το μέσο εύρος ισούται με το ημερήσιο εύρος.
amplitude da maré : A diferença, em altura, entre uma preia-mar e uma baixa-mar consecutivas. A amplitude média é a diferença de altura entre a média da maré alta e a média da maré baixa. A amplitude diurna é a diferença, em altura, entre a enchente média mais alta e a vazante média mais baixa. Quando o tipo de maré é diurna a amplitude média é a mesma da amplitude diurna.
tidal marsh: A low elevation marshy coastal area formed of mud and the root mat of halophytic plants, regularly inundated during high tides.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟ ΕΛΟΣ: Χαμηλή ελώδης παράκτια περιοχή σχηματιζόμενη από λάσπη και τον ριζοτάπητα της αλοφυτικής βλάστησης που κατακλύζεται τακτικά κατά την πλήμμη. Πρβλ Αλμυρό έλος.
sapal(3) : Uma pequena elevação da área costeira alagadiça formada por lama e um tapete de raízes de plantas halofíticas, regularmente inundada durante as marés altas.
tidal current: The alternating horizontal movement of water associated with the rise and fall of the tide.
Παλιρροιακό ρεύμα : Η εναλλακτική οριζόντια κίνηση του νερού που σχετίζεται με την πλημμυρίδα και την άμπωτη.
corrente de maré : O movimento horizontal alternado da água associado à enchente e vazante da maré.
tidal inlet-tidal outlet: (1) A natural inlet maintained by tidal flows. (2) Any inlet in which the tide ebbs and flows.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟΣ ΔΙΑΥΛΟΣ: (1) Φυσική είσοδος νερού που διατηρείται από τη ροή της παλίρροιας. (2) Κάθε είσοδος νερού μέσω της οποίας η παλίρροια υποχωρεί και ανέρχεται.
entrada de maré - saída de maré : (1) Uma entrada natural mantida pelo fluxo das marés. (2) Qualquer enseada na qual a maré enche e vaza.
growth: A normal process of increase in size of a tissue, organ or organism.
ΑΥΞΗΣΗ: Η φυσιολογική διαδικασία της αύξησης του μεγέθους ενός ιστού, οργάνου ή οργανισμού.
crescimento: Processo normal de aumento de tamanho de um tecido, orgão ou organismo.
growth curve: A graphical representation which shows the absolute increase in weight, or other growth indicating parameters, of an organism against a corresponding time period.
ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΥΞΗΣΗΣ: Γραφική παράσταση που δείχνει την απόλυτη αύξηση του βάρους ή άλλης παραμέτρου ενδεικτικής της αύξησης, έναντι της αντίστοιχης χρονικής περιόδου.
curva de crescimento : Representação gráfica que mostra o aumento absoluto em peso, ou outro parâmetro indicador de crescimento de um organismo, num determinado período de tempo.
titanium dioxide: Chemical compounds found in paints. Extraction of titanium oxide produces large quantities of acid iron
Οξείδιο του τιτανίου : Χημικό συστατικό της μπογιάς. Η εξαγωγή του οξειδίου του τιτανίου παράγει μεγάλες ποσότητες οξέων του σιδήρου.
dióxido de titânio: Compostos químicos encontrados nas pinturas.A extracção de óxido de titânio produz grandes quantidades de ácido ferroso.
tar balls: Solid forms of crude petroleum present in sea water, created by physical processes.
Πίσσες : Στέρεα μορφή ακατέργαστου πετρελαίου που βρίσκεται στη θάλασσα και προέρχεται από φυσικές διεργασίες.
bolas de alcatrão : Formas sólidas de petróleo presentes no mar, criadas por processos físicos.
tolerance: The power of enduring large or increasing doses of a drug.
ΑΝΟΧΗ: Η ικανότητα ενός οργανισμού τα αντέχει μεγάλες ή αυξανόμενες δόσεις ενός φαρμάκου.
tolerância : A capacidade de suportar grandes ou acrescidas doses de uma droga.
dry weight: The weight of a sample of material following the elimination of water by freeze drying or oven drying, usually at a constant temperature of 800 C for a period of 24 hours.
ΞΗΡΟ ΒΑΡΟΣ: Το βάρος ενός δείγματος υλικού, μετά την απομάκρυνση του νερού με ψυκτοεξάχνωση ή με ξήρανση σε κλίβανο, συνήθως σε σταθερή θερμοκρασία 800C επί 24 ώρες.
Peso seco : O peso de uma amostra após a eliminação da água por secagem por congelação (q.v.) ou em mufla, normalmente à temperatura constante de 80º C durante um período de 24 horas.
total sum of squares: In an Analysis of Variance, the sum of the squared deviations of all observations from their means.
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ: Στην ανάλυση διασποράς (βλ.λ), το άθροισμα των τετραγώνων των αποκλίσεων όλων των παρατηρήσεων από τους μέσους τους.
soma total dos quadrados : Na Análise de Variância, a soma dos desvios quadrados de todos as observações das suas respectivas médias.
toxicology: The study of poisonous substances/contaminants and their effects.
Τοξικολογία : Η μελέτη δηλητηριωδών ουσιών και των αποτελεσμάτων τους.
toxicologia : O estudo de substâncias venenosas / contaminadoras e os seus efeitos.
Tragedy of the Commons: The concept in which an individual will attempt to maximise its share of a commonly shared resource rather than attempting to conserve it for the benefit of all.
Η τραγωδία των Κοινών : Η έννοια στην οποία το άτομο θα επιχειρήσει να μεγιστοποιήσει την μερίδα του σε μια από κοινού μοιραζόμενη πηγή αντί να προσπαθήσει να την διατηρήσει προς όφελος όλων.
A tragédia dos Comuns: O conceito de que um indivíduo tentará maximisar a sua parte de um recurso comum em vez de tentar conservar esse mesmo recurso em benifício de todos.
transgenic species: Animal or plant into which genes from another species have been deliberately introduced by genetic engineering.
ΔIΑΓΟΝIΔIΑΚΟ ΕIΔΟΣ: Ζώο ή φυτό στο οποίο έχουν εισαχθεί σκόπιμα, γονίδια από άλλο είδος μέσω γενετικής μηχανικής.
espécies transgénicas : Animal ou planta em que foram deliberadamente introduzidos genes de outras espécies pela engenharia genética
transgression: The spread of the sea over a land area.
Εισβολή : Η εξάπλωση της θάλασσας πάνω από μια περιοχή ξηράς.
transgressão : O espalhar do mar sobre a terra.
transcription: RNA synthesis at a DNA matrix.
ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ: Σύνθεση RNA σε μία μήτρα DNA.
transcrição : Síntese de ARN numa matriz de ADN.
translation: Synthesis of protein on a mRNA-matrix.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Σύνθεση πρωτεΐνης σε μήτρα mRNA.
translação : Síntese de uma proteína numa matriz de mARN.
salt marsh: Flat littoral marsh area, at or above the high-water mark, that is flooded by spring tides or during storm surges.
ΑΛΜΥΡΟ ΕΛΟΣ: Επίπεδη παράκτια ελώδης περιοχή, επάνω από το όριο της πλήμμης που πλημμυρίζει μόνο κατά την διάρκεια των συζυγιακών παλιρροιών ή κατά την διάρκεια θυελλών.
sapal(2) : Área litoral plana, alagadiça, junto ou acima da marca de preia-mar, que é alagada pelas marés vivas ou durante tempestades.
tertiary treatment: Removal of dissolved inorganic nutrients such as nitrates and phosphates from waste water in sewage plants.
Τριτογενής επεξεργασία : Η απομάκρυνση διαλυμένων θρεπτικών συστατικών, όπως νιτρικά και φωσφορικά από τα νερά αποχετεύσεων.
tratamento terciário: Remoção de nutrientes inorgânicos dissolvidos tais como nitratos e fosfatos das águas das centrais de tratamento de esgotos.
tributyl tin: A chemical compound found in certain antifouling agents. Known to cause imposex in molluscs.
TRIBUTYLTIN: Χημική ένωση που βρίσκεται σε μερικές ενώσεις - μοράβια. Είναι γνωστό ότι προκαλεί δυσφυλετισμό στα μαλάκια.
Tributil-estanho : Um composto químico encontrado em certos agentes anti-incrustantes. Conhecido po causar imposex nos moluscos.
triploid: Organism or cell treated by techniques to produce three sets of chromosomes per nucleus and, thereby, sterile individuals. Such sterilization permits species like grass carp to be released in nature without the danger of over-reproduction and possible harm to the ecology of an area.
ΤΡΙΠΛΟΕΙΔΗΣ: Οργανισμός ή κύτταρο που έχει υποστεί εργαστηριακή κατεργασία ώστε να παράγει τρία σύνολα χρωμοσωμάτων ανά πυρήνα και επομένως, στείρα άτομα. Η στειρότητα αυτή επιτρέπει να απελευθερώνονται στη φύση είδη όπως ο χορτοκυπρίνος χωρίς τον κίνδυνο υπερ- αναπαραγωγής που θα έβλαπτε την οικολογία μιάς περιοχής.
triplóide : Organismo ou célula tratados para produzir três conjuntos de cromossomas por núcleo e, desse modo, originar indivíduos estéreis. Essa esterilização permite que espécies como a carpa sejam libertadas no meio ambiente sem o perigo de sobre-reprodução e possíveis danos à ecologia de uma área.
triploidy: A state in which each cell harbours three sets of homologous chromosomes. Triploidy can be experimentally induced in fish and bivalve molluscs in order to improve growth rate.
ΤΡΙΠΛΟΕΙΔΙΑ: Κατάσταση κατά την οποία κάθε κύτταρο φέρει τρεις ομάδες ομόλογων χρωμοσωμάτων (πρβλ. διπλοειδές, απλοειδές). Η τριπλοειδία επάγεται πειραματικά σε ψάρια και μαλάκια με σκοπό να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης.
triploidia: Um estado em que cada célula alberga três conjuntos de cromossomas homólogos (cf. Diplóide, haplóide). A tripolidia pode ser induzida nos peixes e moluscos bivalves experimentalmente a fim de melhorar a taxa de crescimento.
trophic level: The position an organism occupies in the food web (e.g., herbivore, omnivore, detrivivore or carnivore).
ΤΡΟΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η θέση που κατέχει ένας οργανισμός στο τροφικό πλέγμα (π.χ. φυτοφάγος, παμφάγος, τριπτοφάγος ή σαρκοφάγος).
nível trófico : A posição que um organismo ocupa na cadeia alimentar (e.g. , herbivoro,omnívoro, detritívoro ou carnívoro).
tropic: (1) Either of two parallels of latitude 230 27 north and south of the equator, i.e. the Tropic of Cancer and the Tropic of Capricorn. (2) Tropics: the region bounded by these two latitudes, corresponding to the Torrid zone.
ΤΡΟΠΙΚΟΣ: (1) Ενας από τους δύο παραλλήλους σε γεωγραφικό πλάτος 230 27 Βόρεια και Νότια του Ισημερινού, δηλ. Τροπικός του Καρκίνου και Τροπικός του Αιγόκερω. (2) Η περιοχή μεταξύ των δύο αυτών παραλλήλων, που αντιστοιχεί στην διακεκαυμένη ζώνη.
trópico : (1) Um dos dois paralelos de latitude 230 27 a norte e sul do equador. i.e. o Trópico de Cancer e o Trópico de Capricórnio. (2) Tropical: a região delimitada por estas duas latitudes, correspondendo à zona Tórrida.
tropical: Situated in, used in, characteristic of, or related to the tropics.
ΤΡΟΠΙΚΟΣ (επίθετο): Ευρισκόμενος ή χρησιμοποιούμενος στην, ή σχετιζόμενος με την ή χαρακτηριστικός γιά την τροπική ζώνη.
tropical: Situado nos, utilizado para os, característico de, ou relacionado com os trópicos.
tsunami: Waves produced by sudden, large-scale motion of a portion of the ocean floor, as by volcanic eruption or earthquake.
ΤΣΟΥΝΑΜΙ (ΣΕΙΣΜΙΚΟ ΚΥΜΑ): Κύματα που παράγονται από ξαφνικές, μεγάλης κλίμακας κινήσεις ενός τμήματος του ωκεάνειου βυθού, όπως από ηφαιστειακή έκρηξη ή σεισμό.
tsunami: Ondas formadas por movimentos repentinos, em larga escala de uma parte do fundo do oceano, devido a uma erupção vulcânica ou tremor de terra.
turbidity: Referring to the disturbance or reduction in light transmittance in water resulting from suspended, colloidal or dissolved matter or the presence of planktonic organisms.
ΘΟΛΟΤΗΤΑ: Διαταραχή ή ελάττωση της διείσδυσης του φωτός στο νερό που οφείλεται στην αιωρούμενη, κολλοειδή ή διαλελυμένη ύλη ή την παρουσία πλαγκτονικών οργανισμών. Πρβλ. Δίσκος Secchi.
turvação : Que se refere à perturbação ou redução da penetração da luz na água resultante da matéria coloidal ou dissolvida em suspensão, ou da presença de organismos planctónicos; cf. Disco de Secchi.
turbulence: Motion of fluids in which local velocities and pressures fluctuate irregularly, in a non-laminar manner, as when a stream meets an obstacle, or air flows over an uneven surface. Such fluid motion is created by the agitation of liquids by currents, jetting action, winds or stirring forces (i.e., propellers). Often employed to describe the state or condition of being violently agitated or disturbed.
ΤΥΡΒΩΔΗΣ ΡΟΗ: Κίνηση των ρευστών κατά την οποία οι τοπικές ταχύτητες και πιέσεις αυξομειώνονται ακανόνιστα, όπως όταν ένα ρυάκι συναντά ένα εμπόδιο, ή όταν ο άνεμος πνέει πάνω από μιά ανώμαλη επιφάνεια (σε αντίθεση με την στρωτή ροή. Τυρβώδης ροή των ρευστών προκαλείται από την αναταραχή των υγρών από ρεύματα, πίδακες, ανέμους ή ανάδευση (π.χ. από έλικες).
turbulência : Movimento de fluidos em que as velocidades e pressões locais flutuam irregularmente, de uma forma não laminar, como quando um curso de água encontra um obstáculo, ou fluxos de ar sobre uma superfície irregular. Este movimento é criado pela agitação dos líquidos pelas correntes, acção de jactos, ventos ou qualquer força de agitação (i.e. hélices). Empregue frequentemente para descrever o estado ou condição de ser violentamente agitado ou perturbado.
tychoplankton: Organisms occasionally carried into the plankton by factors such as turbulence; they are also known as accidental plankton or pseudo-plankton.
Τυχοπλαγκτόν : Οργανισμοί που μεταφέρονται μέσα στους πληθυσμούς του πλαγκτόν από παράγοντες όπως οι δίνες. Είναι οργανισμοί γνωστοί και ως τυχαίο πλαγκτόν ή ψευδό-πλαγκτόν.
ticoplancton: Organismos levados ocasionalmente para o plancton por factores tais como a turbulência; são também conhecidos como plancton acidental ou pseudo plancton.
type specimen: A designated specimen or individual (holotype, lectotype, neotype) or one of a series of specimens (syntype) that is the type of a species or subspecies.
ΑΝΤIΠΡΟΣΩΠΕΥΤIΚΟΣ-ΤΥΠΟΣ: Ενα επιλεγμένο δείγμα ή άτομο (ολότυπος, λεκτότυπος, νεότυπος) ή ένα δείγμα από μία σειρά δειγμάτων (σύντυπος) που θεωρείται αντιπροσωπευτικός τύπος ενός είδους ή υποείδους.
espécime tipo : Um dado espécime ou indivíduo (holótipo, neótipo) ou um de uma série de espécimes (síntipo) que é o tipo de uma espécie ou subespécie.
typhoon: A tropical cyclone originating in the western Pacific Ocean, particularly in the vicinity of the South China Sea or to the eastward of the Philippine Islands. Such a disturbance is called a Baguio in the Philippine Islands.
ΤΥΦΩΝΑΣ: Τροπικός κυκλώνας που δημιουργείται στον Δ. Ειρηνικό Ωκεανό, ειδικά κοντά στην Θάλασσα της Ν. Κίνας ή στα Ανατολικά των Φιλιππίνων. Στις Φιλιππίνες, ονομάζεται Baguio.
tufão : Ciclone tropical com origem na parte ocidental do Oceano Pacífico, particularmente na vizinhança do Mar do Sul da China ou a oriente das Filipinas. Nas Filipinas chamam Baguio a essa turbolência.
t-test: More correctly designated Students T-test. A test involving the comparison of equality of standardized sample means of two normal distributions where populations variances are not known.
ΕΛΕΓΧΟΣ-Τ: Μέθοδος γνωστή και ως δοκιμή Τ του Student. Δοκιμή που επιτρέπει να διαπιστωθεί η ισότητα δύο τυποποιημένων δειγματικών μέσων που ακολουθούν κανονικές κατανομές, όταν οι διασπορές των αντίστοιχων πληθυσμών δεν είναι γνωστές.
teste t : Mais correctamente designado por teste t-student. Um teste que envolve a comparação da igualdade de médias de amostras estandardizadas de duas distribuições normais onde a variância da população não é conhecida.
taxon: A taxonomic group of any rank, including all the subordinate groups; any group of organisms, populations, or taxa considered to be sufficiently distinct from other such groups to be treated as a separate unit.
ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ, ΤΑΞΟΝ: Ταξινομική ομάδα οποιασδήποτε βαθμίδας, που περιλαμβάνει όλες τις υφιστάμενες ομάδες. Κάθε ομάδα οργανισμών, πληθυσμών ή τάξων που είναι επαρκώς διακριτή από άλλες τέτοιες ομάδες ώστε να αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστή ενότητα.
táxon: Um grupo taxonómico de qualquer classe, incluindo todos os grupos subordinados; qualquer grupo de organismos, populações ou grupo taxonómico suficientemente distinto de outros grupos semelhantes para serem tratado como uma unidade separada.
taxonomic distance: An expression of the relationship between individuals or taxa in terms of multidimensional space, where each dimension represents a character, based on quantitative estimates of dissimilarity.
ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ: Εκφραση της σχέσης μεταξύ ατόμων ή τάξων σε όρους πολυδιάστατου χώρου, όπου κάθε διάσταση αναπαριστά ένα χαρακτηριστικό. Η ταξινομική απόσταση προκύπτει από την ποσοτική εκτίμηση της ανομοιότητας μεταξύ των ατόμων ή των τάξεων.
distância taxonómica : Uma expressão do relacionamento entre indivíduos ou grupo taxonómico em termos de espaço multidimensional, onde cada dimensão representa uma característica, baseada em estimativas quantitativas de dissimilaridade.
TBT: Tri-butyltin. A chemical compound found in certain antifouling agents. Known to cause imposex in molluscs.
TBT: ΤRI-BUTYLTIN.Χημική ένωση που βρίσκεται σε μερικές ενώσεις - μοράβια. Είναι γνωστό ότι προκαλεί δυσφυλετισμό στα μαλάκια.
TBT: TRIBUTIL-ESTANHO. Um composto químico encontrado em certos agentes anti-incrustantes. Conhecido po causar imposex nos moluscos.
temperature: Temperature is the quantitative statement concerning heat. The only temperature scale with an absolute basis in nature is the Thermodynamic Kelvin Temperature Scale (TKTS), which is based on functions that can be deduced directly from the first and second laws of thermodynamics. Since the lower limit of the TKTS is absolute zero, and since it is linear by definition, only one non-zero reference point is required to establish its slope. The reference point of 00C was chosen because i
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑ: Μέγεθος που εκφράζει την ένταση της θερμότητας. Η μόνη θερμοκρασιακή κλίμακα με απόλυτη φυσική βάση είναι η Θερμοδυναμική Θερμοκρασιακή Κλίμακα Kelvin (TKTS), η οποία βασίζεται σε φαινόμενα που βασίζονται απευθείας στον πρώτο και στον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής. Επειδή το κατώτερο όριο της κλίμακας Κelvin είναι το απόλυτο μηδέν και επειδή η κλίμακα είναι εξ ορισμού γραμμική , απαιτείται ένα μόνο μη-μηδενικό σημείο αναφοράς ώστε να προσδιοριστθεί η κλίση της. Το σημείο αναφοράς τω
temperatura : Temperatura é a expressão quantitativa do calor. A única escala de temperatura com uma base absoluta na natureza é a Escala Termodinâmica de Temperatura de Kelvin ( ETTK ), a qual é baseada em funções que podem ser deduzidas directamente da primeira e segunda leis da termodinâmica. Dado que o limite mais baixo da ETTK é o zero absoluto e dado que é linear por definição, é apenas necessário um ponto de referência não-zero para estabelecer o seu declive. O ponto de referência de 00C foi
thermal pollution: The raising of temperature in ecosystems caused by water discharges higher in temperature than the recipient waters.
Θερμική ρύπανση : Η άνοδος της θερμοκρασίας στα οικοσυστήματα που προκαλείται από την έκχυση νερού με θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτή του περιβάλλοντος.
poluição termal: O aumento de temperatura nos ecosistemas causada por descargas de águas mais quentes do que as águas receptoras.
temperature coefficient: Q10. The quantitative increase or decrease in metabolic rate for each 100C increase or decrease in body (environmental) temperature.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ: Q10. Ποσοτική αύξηση ή μείωση του μεταβολικού ρυθμού όταν η αύξηση ή μείωση της θερμοκρασίας του σώματος (ή του περιβάλλοντος) είναι 100C.
coeficiente de temperatura : Q10. O aumento ou diminuição quantitativo da taxa metabólica por cada 100C de aumento ou diminuição na temperatura do corpo (ambiental).
temperature shock: Physiological stress induced by sudden or rapid changes in temperature, defined by some as any change greater than 30C per hour.
ΘΕΡΜIΚΟ ΣΟΚ (ΘΕΡΜΟΠΛΗΞIΑ): Φυσιολογική ένταση που προέρχεται από ξαφνικές ή γρήγορες αλλαγές θερμοκρασίας και που ορίζεται από ορισμένους ως αλλαγή μεγαλύτερη από 30C ανά ώρα.
choque térmico : Stress fisiológico induzido por alterações repentinas ou rápidas de temperatura, definida por alguns como qualquer alteração superior a 30C por hora.
thermal stratification: The division of a water body into layers of different temperature and density, owing to the development of a thermocline. The transitional layer can be very narrow, especially in small freshwater lakes and deep aquacultural ponds where thermal stratification often remains stable only during summer stagnation. Alternatively, the layers can be relatively extended, as is often the case in oceanic systems.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIΑΚΗ ΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ: Ο σχηματισμός σε ένα υδατικό σύστημα επάλληλων στρώματων διαφορετικής θερμοκρασίας και πυκνότητας (ανάπτυξη θερμοκλινικούς βλ.λ.). Το μεταβατικό στρώμα ενδέχεται να είναι πολύ λεπτό όπως σε μικρές λίμνες ή βαθειές δεξαμενές υδατοκαλλιέργειας, όπου η θερμοκρασιακή στρωμάτωση συχνά παραμένει σταθερή μόνο κατά την διάρκεια της θερινής στασιμότητας ή πολύ εκτεταμένο όπως συχνά παρατηρείται σε ωκεάνεια συστήματα.
estratificação termal : A divisão de uma massa de água em camadas de diferente temperatura e densidade, devido ao desenvolvimento de uma termoclina (q.v.). A camada de transição pode ser muito estreita, especialmente em pequenos lagos de água doce e tanques de aquacultura fundos onde a estratificação térmica se mantém, frequentemente, estável apenas durante a estagnação de verão. Em alternativa, as camadas podem ser relativamente prolongadas, como é muitas vezes o caso nos sistemas oceânicos.
temperate zone: Region from 23.50 N and S of the equator to the respective polar region areas, having distinct seasons.
ΕΥΚΡΑΤΗ ΖΩΝΗ: Περιοχή από γεωγραφικό πλάτος 23.50 Βόρεια και Νότια του ισημερινού έως τις αντίστοιχες πολικές περιοχές. Το κλίμα στην εύκρατη ζώνη χαρακτηρίζεται από διάκριση σε εποχές.
zona temperada : Região entre os 23,50 N e S do Equador até às respectivas zonas polares, que têm estações diferentes.
thermocline: The zone of rapid temperature change in a thermally-stratified body of water, the layer of water (horizontal temperature discontinuity layer) between the warm upper layer (cf. epilimnion in freshwater) and the cool bottom layer. The principal thermocline in deep lakes and oceans are either seasonal, due to heating of the surface water in summer, or permanent.
ΘΕΡΜΟΚΛIΝΕΣ: Η ζώνη απότομης αλλαγής της θερμοκρασίας σένα θερμικά στρωματοποιημένο όγκο νερού. Το στρώμα νερού (στρώμα οριζόντιας θερμοκρασιακής ασυνέχειας) μεταξύ του ανώτερου θερμού στρώματος (βλ. επιλίμνιο των γλυκών νερών) και του κατώτερου ψυχρού στρώματος (βλ. υπολίμνιο των γλυκών νερών). Τα κυριότερα θερμοκλινή στις βαθειές λίμνες και τους ωκεανούς είναι είτε εποχιακά, οφειλόμενα στην θέρμανση των επιφανειακών νερών το καλοκαίρι, είτε μόνιμα.
termoclina : A zona de mudança rápida de temperatura numa massa de água termicamente estratificada (camada de temperatura horizontal descontínua) entre a camada superior quente (cf. epilímnico na água doce) e a camada fria do fundo (cf. hipolímnico na água doce) . As termoclinas mais importantes nos lagos profundos e oceanos são ou sasonais, devido ao aquecimento da superfície da água no verão, ou permanentes.
testosterone: The major androgenic hormone that is produced in the vertebrate testis under the control of pituitary gonadotropic hormones. The steroid hormone controls primary and secondary sexual characters and in some cases reproductive behaviour. the testosterone precursor keto-testosterone (androsterone) is administered to fish, usually by means of diet, in order to affect growth and sexual maturation rates (e.g. in Red drum Sciaenops ocellatus). Stocks of Tilapia aurea are produced by treating newly-hat
ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ: Η κύρια ανδρογόνος ορμόνη που παράγεται στους όρχεις των σπονδυλωτών υπό τον έλεγχο της γοναδοτροπικών (βλ.λ) ορμονών της υπόφυσης. Η στεροειδής αυτή ορμόνη ελέγχει τα πρωτογενή και δευτερογενή φυλετικά χαρακτηριστικά και σε μερικές περιπτώσεις την αναπαραγωγική συμπεριφορά. Ο πρόδρομος της τεστοστερόνης, η κετο-τεστοστερόνη (ανδροστερόνη) χορηγείται στα ψάρια, συνήθως μέσω της τροφής, ώστε να επηρεάσει τους ρυθμούς της αύξησης και της φυλετικής ωρίμανσης (π.χ. στο Στικτομυλοκόπι Sciaenops oce
testosterona : A hormona androgénica mais importante produzida nos testículos dos vertebrados sob controlo das hormonas pituitárias gonadotrópicas. A hormona esteróide controla as características sexuais primárias e secundárias e nalguns casos o comportamento reprodutivo. O precursor da testosterona, a ceto-testosterona (androesterona) é administrado aos peixes, normalmente através da alimentação, de modo a afectar as taxas de crescimento e maturidade sexual (e.g. nos corvinão-de-pintas Sciaenops ocellatus). O
Tethys: The epicontinental sea separating Laurasia from Gondwanaland following the breakup of Pangaea in the Mesozoic.
Τέθυς: Η πανθάλασσα που χώριζε την Λαυρασία από την Γκοντβάνα μετά την διάσπαση της Πανγαίας την Μεσοζωική περίοδο.
Tethys: Mar epicontinental que separa a Laurasia da Gondwanaland a seguir à desintegração de Pangea no Mesozoic.
thigmotaxis: A directed response of a motile organism to a continuous contact with a solid surface; stereotaxis.
ΘIΓΜΟΤΑΚΤIΣΜΟΣ: Κατευθυνόμενη απόκριση ενός κινητού οργανισμού προς συνεχή επαφή με μια στερεά επιφάνεια. Στερεόταξη.
estereotaxia : Uma resposta directa de um organismo móvel a um contacto contínuo com uma superfície sólida.
thiobios: Those organisms inhabiting anaerobic sulphur-rich deposits.
Θειόβιος : Οι οργανισμοί που κατοικούν σε αναερόβιο περιβάλλον, πλούσιο σε θείο.
tiobios: Organismos que vivem em depósitos anaeróbicos ricos em enxôfre.
tidal current cycle: The period from one high water to the next.
Παλιρροιακός κύκλος ρεύματος : Η περίοδος μεταξύ δυο διαδοχικών πλημμυρίδων.
ciclo da corrente de maré : O período que vai de uma preia-mar à seguinte.
tidal day: The period between two consecutive high waters at a given place, averaging 24 h 51 min (24.84 h).
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΗ ΗΜΕΡΑ: Η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών πλημμών σ έναν δεδομένο τόπο, κατά μέσον όρο 24 h 51 min (24.84 h).
dia de marés : O período entre duas preia-mares consecutivas num dado local, em média tem 24 h 51 m (24.84 h).
tidal current day: The period between two consecutive high waters at a given place.
Παλιρροιακή ημέρα ρεύματος : Η περίοδος μεταξύ δυο διαδοχικών πλημμυρίδων σε μια δεδομένη περιοχή.
corrente de maré diária: O período entre duas preia-mares consecutivas num dado local.
tidal flat: An extensive flat tract of land alternately covered and uncovered by the tide, and comprising mostly unconsolidated mud and sand.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΗ ΖΩΝΗ: Εκτεταμένη πεδινή χερσαία έκταση που εναλλάξ καλύπτεται και αποκαλύπτεται από την παλίρροια και αποτελείται κυρίως από χαλαρή λάσπη και άμμο.
planície de maré : Uma vasta área de terra plana, constituida basicamente por lama e areia não consolidada, alternadamente coberta e descoberta pela maré.
tide cycle: The duration of a given tidal sequence, for example, a lunar month or a tidal day.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ : Η διάρκεια μιας δεδομένης παλιρροιακής ακολουθίας, για παράδειγμα ένας σεληνιακός μήνας ή μια παλιρροιακή ημέρα.
ciclo de maré : A duração de uma dada sequência de marés, por exemplo, um mês lunar ou um dia de marés.
cotidal line: The line that delimits the area covered by the tide at any given time.
Παλιρροιακή γραμμή : Η γραμμή που οριοθετεί την περιοχή η οποία καλύπτεται από την παλίρροια σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή.
linha de maré : A linha que delimita a área coberta pela maré num dado momento.
tidal range: The difference in height between consecutive high and low waters. The mean range is the difference in height between mean high water and mean low water. The great diurnal range or diurnal range is the difference in height between mean higher high water and mean lower low water. Where the type of tide is diurnal the mean range is the same as the diurnal range.
ΕΥΡΟΣ ΠΑΛIΡΡΟIΑΣ: Η διαφορά ύψους μεταξύ πλήμμης και ρηχίας. Το μέσο εύρος είναι η διαφορά ύψους μεταξύ μέσης πλήμμης και μέσης ρηχίας. Το ημερήσιο εύρος είναι η διαφορά ύψους μεταξύ μέσης ανωτέρας πλήμμης και μέσης κατωτέρας ρηχίας. Οπου η παλίρροια είναι ημερήσιου τύπου, το μέσο εύρος ισούται με το ημερήσιο εύρος.
amplitude da maré : A diferença, em altura, entre uma preia-mar e uma baixa-mar consecutivas. A amplitude média é a diferença de altura entre a média da maré alta e a média da maré baixa. A amplitude diurna é a diferença, em altura, entre a enchente média mais alta e a vazante média mais baixa. Quando o tipo de maré é diurna a amplitude média é a mesma da amplitude diurna.
tidal marsh: A low elevation marshy coastal area formed of mud and the root mat of halophytic plants, regularly inundated during high tides.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟ ΕΛΟΣ: Χαμηλή ελώδης παράκτια περιοχή σχηματιζόμενη από λάσπη και τον ριζοτάπητα της αλοφυτικής βλάστησης που κατακλύζεται τακτικά κατά την πλήμμη. Πρβλ Αλμυρό έλος.
sapal(3) : Uma pequena elevação da área costeira alagadiça formada por lama e um tapete de raízes de plantas halofíticas, regularmente inundada durante as marés altas.
tidal current: The alternating horizontal movement of water associated with the rise and fall of the tide.
Παλιρροιακό ρεύμα : Η εναλλακτική οριζόντια κίνηση του νερού που σχετίζεται με την πλημμυρίδα και την άμπωτη.
corrente de maré : O movimento horizontal alternado da água associado à enchente e vazante da maré.
tidal inlet-tidal outlet: (1) A natural inlet maintained by tidal flows. (2) Any inlet in which the tide ebbs and flows.
ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΚΟΣ ΔΙΑΥΛΟΣ: (1) Φυσική είσοδος νερού που διατηρείται από τη ροή της παλίρροιας. (2) Κάθε είσοδος νερού μέσω της οποίας η παλίρροια υποχωρεί και ανέρχεται.
entrada de maré - saída de maré : (1) Uma entrada natural mantida pelo fluxo das marés. (2) Qualquer enseada na qual a maré enche e vaza.
growth: A normal process of increase in size of a tissue, organ or organism.
ΑΥΞΗΣΗ: Η φυσιολογική διαδικασία της αύξησης του μεγέθους ενός ιστού, οργάνου ή οργανισμού.
crescimento: Processo normal de aumento de tamanho de um tecido, orgão ou organismo.
growth curve: A graphical representation which shows the absolute increase in weight, or other growth indicating parameters, of an organism against a corresponding time period.
ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΥΞΗΣΗΣ: Γραφική παράσταση που δείχνει την απόλυτη αύξηση του βάρους ή άλλης παραμέτρου ενδεικτικής της αύξησης, έναντι της αντίστοιχης χρονικής περιόδου.
curva de crescimento : Representação gráfica que mostra o aumento absoluto em peso, ou outro parâmetro indicador de crescimento de um organismo, num determinado período de tempo.
titanium dioxide: Chemical compounds found in paints. Extraction of titanium oxide produces large quantities of acid iron
Οξείδιο του τιτανίου : Χημικό συστατικό της μπογιάς. Η εξαγωγή του οξειδίου του τιτανίου παράγει μεγάλες ποσότητες οξέων του σιδήρου.
dióxido de titânio: Compostos químicos encontrados nas pinturas.A extracção de óxido de titânio produz grandes quantidades de ácido ferroso.
tar balls: Solid forms of crude petroleum present in sea water, created by physical processes.
Πίσσες : Στέρεα μορφή ακατέργαστου πετρελαίου που βρίσκεται στη θάλασσα και προέρχεται από φυσικές διεργασίες.
bolas de alcatrão : Formas sólidas de petróleo presentes no mar, criadas por processos físicos.
tolerance: The power of enduring large or increasing doses of a drug.
ΑΝΟΧΗ: Η ικανότητα ενός οργανισμού τα αντέχει μεγάλες ή αυξανόμενες δόσεις ενός φαρμάκου.
tolerância : A capacidade de suportar grandes ou acrescidas doses de uma droga.
dry weight: The weight of a sample of material following the elimination of water by freeze drying or oven drying, usually at a constant temperature of 800 C for a period of 24 hours.
ΞΗΡΟ ΒΑΡΟΣ: Το βάρος ενός δείγματος υλικού, μετά την απομάκρυνση του νερού με ψυκτοεξάχνωση ή με ξήρανση σε κλίβανο, συνήθως σε σταθερή θερμοκρασία 800C επί 24 ώρες.
Peso seco : O peso de uma amostra após a eliminação da água por secagem por congelação (q.v.) ou em mufla, normalmente à temperatura constante de 80º C durante um período de 24 horas.
total sum of squares: In an Analysis of Variance, the sum of the squared deviations of all observations from their means.
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ: Στην ανάλυση διασποράς (βλ.λ), το άθροισμα των τετραγώνων των αποκλίσεων όλων των παρατηρήσεων από τους μέσους τους.
soma total dos quadrados : Na Análise de Variância, a soma dos desvios quadrados de todos as observações das suas respectivas médias.
toxicology: The study of poisonous substances/contaminants and their effects.
Τοξικολογία : Η μελέτη δηλητηριωδών ουσιών και των αποτελεσμάτων τους.
toxicologia : O estudo de substâncias venenosas / contaminadoras e os seus efeitos.
Tragedy of the Commons: The concept in which an individual will attempt to maximise its share of a commonly shared resource rather than attempting to conserve it for the benefit of all.
Η τραγωδία των Κοινών : Η έννοια στην οποία το άτομο θα επιχειρήσει να μεγιστοποιήσει την μερίδα του σε μια από κοινού μοιραζόμενη πηγή αντί να προσπαθήσει να την διατηρήσει προς όφελος όλων.
A tragédia dos Comuns: O conceito de que um indivíduo tentará maximisar a sua parte de um recurso comum em vez de tentar conservar esse mesmo recurso em benifício de todos.
transgenic species: Animal or plant into which genes from another species have been deliberately introduced by genetic engineering.
ΔIΑΓΟΝIΔIΑΚΟ ΕIΔΟΣ: Ζώο ή φυτό στο οποίο έχουν εισαχθεί σκόπιμα, γονίδια από άλλο είδος μέσω γενετικής μηχανικής.
espécies transgénicas : Animal ou planta em que foram deliberadamente introduzidos genes de outras espécies pela engenharia genética
transgression: The spread of the sea over a land area.
Εισβολή : Η εξάπλωση της θάλασσας πάνω από μια περιοχή ξηράς.
transgressão : O espalhar do mar sobre a terra.
transcription: RNA synthesis at a DNA matrix.
ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ: Σύνθεση RNA σε μία μήτρα DNA.
transcrição : Síntese de ARN numa matriz de ADN.
translation: Synthesis of protein on a mRNA-matrix.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Σύνθεση πρωτεΐνης σε μήτρα mRNA.
translação : Síntese de uma proteína numa matriz de mARN.
salt marsh: Flat littoral marsh area, at or above the high-water mark, that is flooded by spring tides or during storm surges.
ΑΛΜΥΡΟ ΕΛΟΣ: Επίπεδη παράκτια ελώδης περιοχή, επάνω από το όριο της πλήμμης που πλημμυρίζει μόνο κατά την διάρκεια των συζυγιακών παλιρροιών ή κατά την διάρκεια θυελλών.
sapal(2) : Área litoral plana, alagadiça, junto ou acima da marca de preia-mar, que é alagada pelas marés vivas ou durante tempestades.
tertiary treatment: Removal of dissolved inorganic nutrients such as nitrates and phosphates from waste water in sewage plants.
Τριτογενής επεξεργασία : Η απομάκρυνση διαλυμένων θρεπτικών συστατικών, όπως νιτρικά και φωσφορικά από τα νερά αποχετεύσεων.
tratamento terciário: Remoção de nutrientes inorgânicos dissolvidos tais como nitratos e fosfatos das águas das centrais de tratamento de esgotos.
tributyl tin: A chemical compound found in certain antifouling agents. Known to cause imposex in molluscs.
TRIBUTYLTIN: Χημική ένωση που βρίσκεται σε μερικές ενώσεις - μοράβια. Είναι γνωστό ότι προκαλεί δυσφυλετισμό στα μαλάκια.
Tributil-estanho : Um composto químico encontrado em certos agentes anti-incrustantes. Conhecido po causar imposex nos moluscos.
triploid: Organism or cell treated by techniques to produce three sets of chromosomes per nucleus and, thereby, sterile individuals. Such sterilization permits species like grass carp to be released in nature without the danger of over-reproduction and possible harm to the ecology of an area.
ΤΡΙΠΛΟΕΙΔΗΣ: Οργανισμός ή κύτταρο που έχει υποστεί εργαστηριακή κατεργασία ώστε να παράγει τρία σύνολα χρωμοσωμάτων ανά πυρήνα και επομένως, στείρα άτομα. Η στειρότητα αυτή επιτρέπει να απελευθερώνονται στη φύση είδη όπως ο χορτοκυπρίνος χωρίς τον κίνδυνο υπερ- αναπαραγωγής που θα έβλαπτε την οικολογία μιάς περιοχής.
triplóide : Organismo ou célula tratados para produzir três conjuntos de cromossomas por núcleo e, desse modo, originar indivíduos estéreis. Essa esterilização permite que espécies como a carpa sejam libertadas no meio ambiente sem o perigo de sobre-reprodução e possíveis danos à ecologia de uma área.
triploidy: A state in which each cell harbours three sets of homologous chromosomes. Triploidy can be experimentally induced in fish and bivalve molluscs in order to improve growth rate.
ΤΡΙΠΛΟΕΙΔΙΑ: Κατάσταση κατά την οποία κάθε κύτταρο φέρει τρεις ομάδες ομόλογων χρωμοσωμάτων (πρβλ. διπλοειδές, απλοειδές). Η τριπλοειδία επάγεται πειραματικά σε ψάρια και μαλάκια με σκοπό να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης.
triploidia: Um estado em que cada célula alberga três conjuntos de cromossomas homólogos (cf. Diplóide, haplóide). A tripolidia pode ser induzida nos peixes e moluscos bivalves experimentalmente a fim de melhorar a taxa de crescimento.
trophic level: The position an organism occupies in the food web (e.g., herbivore, omnivore, detrivivore or carnivore).
ΤΡΟΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η θέση που κατέχει ένας οργανισμός στο τροφικό πλέγμα (π.χ. φυτοφάγος, παμφάγος, τριπτοφάγος ή σαρκοφάγος).
nível trófico : A posição que um organismo ocupa na cadeia alimentar (e.g. , herbivoro,omnívoro, detritívoro ou carnívoro).
tropic: (1) Either of two parallels of latitude 230 27 north and south of the equator, i.e. the Tropic of Cancer and the Tropic of Capricorn. (2) Tropics: the region bounded by these two latitudes, corresponding to the Torrid zone.
ΤΡΟΠΙΚΟΣ: (1) Ενας από τους δύο παραλλήλους σε γεωγραφικό πλάτος 230 27 Βόρεια και Νότια του Ισημερινού, δηλ. Τροπικός του Καρκίνου και Τροπικός του Αιγόκερω. (2) Η περιοχή μεταξύ των δύο αυτών παραλλήλων, που αντιστοιχεί στην διακεκαυμένη ζώνη.
trópico : (1) Um dos dois paralelos de latitude 230 27 a norte e sul do equador. i.e. o Trópico de Cancer e o Trópico de Capricórnio. (2) Tropical: a região delimitada por estas duas latitudes, correspondendo à zona Tórrida.
tropical: Situated in, used in, characteristic of, or related to the tropics.
ΤΡΟΠΙΚΟΣ (επίθετο): Ευρισκόμενος ή χρησιμοποιούμενος στην, ή σχετιζόμενος με την ή χαρακτηριστικός γιά την τροπική ζώνη.
tropical: Situado nos, utilizado para os, característico de, ou relacionado com os trópicos.
tsunami: Waves produced by sudden, large-scale motion of a portion of the ocean floor, as by volcanic eruption or earthquake.
ΤΣΟΥΝΑΜΙ (ΣΕΙΣΜΙΚΟ ΚΥΜΑ): Κύματα που παράγονται από ξαφνικές, μεγάλης κλίμακας κινήσεις ενός τμήματος του ωκεάνειου βυθού, όπως από ηφαιστειακή έκρηξη ή σεισμό.
tsunami: Ondas formadas por movimentos repentinos, em larga escala de uma parte do fundo do oceano, devido a uma erupção vulcânica ou tremor de terra.
turbidity: Referring to the disturbance or reduction in light transmittance in water resulting from suspended, colloidal or dissolved matter or the presence of planktonic organisms.
ΘΟΛΟΤΗΤΑ: Διαταραχή ή ελάττωση της διείσδυσης του φωτός στο νερό που οφείλεται στην αιωρούμενη, κολλοειδή ή διαλελυμένη ύλη ή την παρουσία πλαγκτονικών οργανισμών. Πρβλ. Δίσκος Secchi.
turvação : Que se refere à perturbação ou redução da penetração da luz na água resultante da matéria coloidal ou dissolvida em suspensão, ou da presença de organismos planctónicos; cf. Disco de Secchi.
turbulence: Motion of fluids in which local velocities and pressures fluctuate irregularly, in a non-laminar manner, as when a stream meets an obstacle, or air flows over an uneven surface. Such fluid motion is created by the agitation of liquids by currents, jetting action, winds or stirring forces (i.e., propellers). Often employed to describe the state or condition of being violently agitated or disturbed.
ΤΥΡΒΩΔΗΣ ΡΟΗ: Κίνηση των ρευστών κατά την οποία οι τοπικές ταχύτητες και πιέσεις αυξομειώνονται ακανόνιστα, όπως όταν ένα ρυάκι συναντά ένα εμπόδιο, ή όταν ο άνεμος πνέει πάνω από μιά ανώμαλη επιφάνεια (σε αντίθεση με την στρωτή ροή. Τυρβώδης ροή των ρευστών προκαλείται από την αναταραχή των υγρών από ρεύματα, πίδακες, ανέμους ή ανάδευση (π.χ. από έλικες).
turbulência : Movimento de fluidos em que as velocidades e pressões locais flutuam irregularmente, de uma forma não laminar, como quando um curso de água encontra um obstáculo, ou fluxos de ar sobre uma superfície irregular. Este movimento é criado pela agitação dos líquidos pelas correntes, acção de jactos, ventos ou qualquer força de agitação (i.e. hélices). Empregue frequentemente para descrever o estado ou condição de ser violentamente agitado ou perturbado.
tychoplankton: Organisms occasionally carried into the plankton by factors such as turbulence; they are also known as accidental plankton or pseudo-plankton.
Τυχοπλαγκτόν : Οργανισμοί που μεταφέρονται μέσα στους πληθυσμούς του πλαγκτόν από παράγοντες όπως οι δίνες. Είναι οργανισμοί γνωστοί και ως τυχαίο πλαγκτόν ή ψευδό-πλαγκτόν.
ticoplancton: Organismos levados ocasionalmente para o plancton por factores tais como a turbulência; são também conhecidos como plancton acidental ou pseudo plancton.
type specimen: A designated specimen or individual (holotype, lectotype, neotype) or one of a series of specimens (syntype) that is the type of a species or subspecies.
ΑΝΤIΠΡΟΣΩΠΕΥΤIΚΟΣ-ΤΥΠΟΣ: Ενα επιλεγμένο δείγμα ή άτομο (ολότυπος, λεκτότυπος, νεότυπος) ή ένα δείγμα από μία σειρά δειγμάτων (σύντυπος) που θεωρείται αντιπροσωπευτικός τύπος ενός είδους ή υποείδους.
espécime tipo : Um dado espécime ou indivíduo (holótipo, neótipo) ou um de uma série de espécimes (síntipo) que é o tipo de uma espécie ou subespécie.
typhoon: A tropical cyclone originating in the western Pacific Ocean, particularly in the vicinity of the South China Sea or to the eastward of the Philippine Islands. Such a disturbance is called a Baguio in the Philippine Islands.
ΤΥΦΩΝΑΣ: Τροπικός κυκλώνας που δημιουργείται στον Δ. Ειρηνικό Ωκεανό, ειδικά κοντά στην Θάλασσα της Ν. Κίνας ή στα Ανατολικά των Φιλιππίνων. Στις Φιλιππίνες, ονομάζεται Baguio.
tufão : Ciclone tropical com origem na parte ocidental do Oceano Pacífico, particularmente na vizinhança do Mar do Sul da China ou a oriente das Filipinas. Nas Filipinas chamam Baguio a essa turbolência.